فرآیندهای مختلفی در حیطه مداخلات دندانپزشکی وجود دارد؛ مانند انواع فرآیندهای ترمیمی سنتی و مدرن شامل فرآیندهای ایمپلنت ازجمله ایمپلنت بدون پیوند استخوان، دست دندان تکی برای ایمپلنت، فرآیندهای مختلف در حیطه پر کردن دندان، فرآیندهای ارتودنسی و غیره. یکی از مراحل ترمیم‌های دندانی پر کردن دندان است که بعد از تشخیص تخصصی توسط دندان‌پزشک و انجام عملیات مربوط مبنی بر برداشتن قسمت‌های پوسیده دندان طی فرایندهای مختلفی با شدت مختلف بسته به میزان و شدت پوسیدگی، نوبت به پر کردن قسمت‌های برداشته‌شده از بافت دندان با استفاده از مواد پرکننده دندان می‌رسد. در این مرحله لازم است بنا به تشخیص و لحاظ موارد مختلف که در ادامه مقاله به آن خواهیم پرداخت حفره ایجادشده، توسط مواد پرکننده دندان مناسب پر شود. ازجمله نکات بسیار مهم در انجام فرایندهای دندانپزشکی مربوط به پر کردن، انتخاب مواد پرکننده مناسب و باکیفیت بالا است؛ به‌طوری‌که بتواند در کنار دوام بالا، سازگاری مناسبی با بافت‌های دندانی و دهانی از خود نشان دهد. انواع مختلفی از مواد پرکننده برای دندان وجود دارد که برخی از آن‌ها از زمان‌های قدیم مورداستفاده قرار می‌گرفتند و برخی از آن‌ها جزو مواد نسبتاً جدید هستند و امروزه در کلینیک‌های دندانپزشکی مختلف مانند کلینیک دندانپزشکی دکتر معصومی و سایر کلینیک‌ها می‌توان به آن‌ها دسترسی داشت که در ادامه قصد داریم به این مقوله نگاه مبسوط‌تری داشته باشیم.
نگاهی به مواد مختلف پرکننده دندان
در اشاره به انواع مواد پرکننده برای دندان، می‌توانیم به آمالگام، کامپوزیت، طلا، سرامیک، گلاس آینومر و غیره اشاره داشته باشیم که می‌خواهیم هریک از این مواد را موردبررسی قرار بدهیم.
آمالگام؛ آمالگام یا ملغمه‌ای از چند فلز که به دلیل رنگ آن فیلر نقره هم نامیده می‌شود، از قدیمی‌ترین و متداول‌ترین مواد استفاده‌شده در صنعت دندانپزشکی و به‌عنوان ماده پرکننده دندان است که از مخلوط جیوه و یک سری مواد دیگر به دست می‌آید.
کامپوزیت‌ها؛ کامپوزیت‌ها از دیگر موادی هستند که به‌عنوان مواد مصرفی در پر کردن دندان مورداستفاده قرار می‌گیرند. در اشاره به ساختار کامپوزیت‌ها می‌توان آن‌ها را ترکیبی از دو فاز مجزا دارای دو ساختار و خواص متفاوت عنوان کرد. این دو جز رزین و پرکننده‌ها هستند. در اشاره به فاز رزین می‌توان به توانایی قالب‌گیری آن در دمای محیط اشاره داشت و اینکه طی فرایند پلیمریزاسیون عمل گیرش آن انجام می‌شود و در اشاره به فاز پرکننده می‌توان به ویژگی‌های آن مانند سختی و استحکام و کاهش ضریب انبساط اشاره داشت که در کنار هم به‌عنوان ماده‌ای پرکننده مورداستفاده قرار می‌گیرند
طلا؛ طلا از دیگر مواد پرکننده دندان استفاده از فلز طلا است که احتمالاً به‌عنوان ماده‌ای بسیار قدیمی در تولید پروتزهای دندانی بیشتر در ذهن بماند؛ اما در برخی موارد با صلاحدید دندان‌پزشک می‌تواند به‌عنوان ماده‌ای پرکننده در دندان مورداستفاده قرار گیرد.
سرامیک‌ها؛ سرامیک‌ها از دیگر موادی هستند که در فرایند پر کردن به‌عنوان ماده پرکننده دندان می‌توانند مورداستفاده قرار بگیرند. می‌توان گفت این مواد شباهت بالایی با کامپوزیت‌ها دارند. این دسته از سرامیک‌ها از پرسلان ساخته‌شده و برای اجرای آن در پر کردن دندان، نیاز به طی فرایندهای شاید متفاوت با سایر مواد پرکننده باشد.
گلاس آینومر؛ گلاس آینومرها از دیگر مواد پرکننده دندان هستند که از انعطاف‌پذیر که از پودر گلاس سیلیکات تهیه‌شده و دارای ویژگی‌های مربوط به خود هستند که در راستای پر کردن یک سری از حفرات دندانی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
مواد بالا نمونه‌هایی متداول از مواد پرکننده دندانی مورداستفاده در صنعت دندانپزشکی ترمیمی محسوب می‌شود.
اهمیت توجه به مواد پرکننده دندان باکیفیت بالا
به دلیل نقش تعیین‌کننده سلامت دندان‌ها در سلامت عمومی و کلی بدن و ارتباط مستقیم آن با سایر سیستم‌ها مانند سیستم قلبی عروقی و غیره، بسیار مهم است در این فرآیند از مواد دارای کیفیت بالا استفاده شود که از همه لحاظ ازجمله سازگاری با دندان و بافت‌های دهانی، کیفیت، دوام و استحکام و غیره دارای ویژگی‌های مطلوب باشد. استفاده از مواد باکیفیت می‌تواند دوام و طول عمر بالاتری را به ارمغان بیاورد. لازم است این نکته را مدنظر داشته باشیم که استفاده از مواد باکیفیت به‌عنوان مواد پرکننده دندان بالا در فرآیندهای ترمیمی بخشی از عوامل مهم در مکانیزم ترمیم است؛ از دیگر عوامل می‌توان به نحوه انجام اصولی و حرفه‌ای فرآیند، رعایت فرآیند در بستری بهداشتی، نحوه مراقبت‌های پس‌ازآن و غیره، اشاره داشت. اگر پس از ترمیم، نیاز به ارتودنسی دندان داشتید می‌توانید با مطب دکتر معصومی در تماس باشید.
نکات مهم در انتخاب ماده پرکننده دندان
با توجه به تنوع مواد مختلف مواد در حیطه ترمیم دندان با پر کردن، اینکه کدام نوع ماده پرکننده برای دندان ما مناسب‌تر است، بستگی به عوامل زیادی تحت نظر تخصصی و تشخیصی دندان‌پزشک متخصص خواهد داشت؛ اینکه محل حفره در کجاست؛ شدت و وسع آن چقدر است و سایر عوامل می‌تواند در انتخاب مواد پرکننده دندان مؤثر باشد. در این رابطه می‌توانیم به برخی از موارد به شرح زیر اشاره داشته باشیم:
بزرگی حفره ایجادشده در دندان؛ این مورد یکی از مواردی است که می‌تواند در انتخاب ماده با توجه به نیاز بالا به مصرف آن و استفاده در دندان تأثیرگذار باشد.
میزان فشار وارده؛ از دیگر موارد مهم در انتخاب ماده مناسب برای پر کردن دندان می‌توان به میزان فشاری که به دندان با توجه به موقعیت آن وارد خواهد آمد، اشاره کرد؛ چراکه این حالت می‌تواند باعث تفاوت در انتخاب ماده پرکننده شود.
احتمال مجدد پوسیدگی در دندان؛ در شرایطی که احتمال مجدد پوسیدگی وجود دارد، به دلیل یک سری ملاحظات ممکن است ماده متفاوتی انتخاب شود.
موقعیت دندان به لحاظ تأثیر در زیبایی؛ دندان‌ها یکی از قسمت‌هایی هستند که تأثیر بسیار بالایی در زیبایی و اعتمادبه‌نفس افراد دارند؛ طبیعتاً اگر دندان‌هایی که قرار است موردترمیم و پر شدن قرار بگیرند، جزو دندان‌های جلویی باشند، لازم است از مواد پرکننده که دارای تطابق رنگی و ظاهری بالایی با دندان‌های طبیعی هستند استفاده شود.
حساسیت به ماده انتخابی؛ از دیگر عواملی که ممکن است در انتخاب ماده پرکننده دندان تأثیرگذار باشد، بحث احتمالی آلرژی به فلز انتخابی است؛ چراکه ممکن است بعضی از مراجعه‌کنندگان نسبت به بعضی از مواد مانند آمالگام حساسیت داشته باشند که طبیعتاً در این صورت لازم خواهد بود از مواد متفاوتی استفاده شود.
بیشتر بخوانید: تأثیر بهداشت دهان و دندان بر سلامت کلی بدن
مراقبت‌های پس از پر کردن دندان
مانند هر پروسه درمانی دیگری، لازم است مراحل مراقبتی پس‌ازآن انجام مداخلات دندانپزشکی مربوطه طی شود تا بتوانیم نتیجه مطلوب را از هر فرایندی، اعم از فرآیندهایی مانند ایمپلنت ازجمله ایمپلنت بدون پیوند استخوان، دست دندان تکی برای ایمپلنت و غیره یا فرآیندهای پر کردن با مواد پرکننده مختلف دندانی داشته باشیم.
در این راستا لازم است دندان‌پزشک مربوط توصیه‌های لازم را به مراجعه‌کنندگان بدهد و مراجعه‌کنندگان نیز در صورت لزوم در مورد این مراحل سؤال بکنند؛ ازجمله آن‌ها می‌توان به عدم آشامیدن بلافاصله پس از پر کردن، عدم استفاده از خوراکی‌های سخت و چسبنده، رعایت بهداشت دهان و دهان با دهان‌شویه‌های مناسب تجویزشده، عدم اعمال فشار بر روی دندان و مراجعه به دندان‌پزشک برای ارزیابی در زمان معینی پس از ترمیم یا درصورتی‌که پس از فرایند پر کردن دندان، احساس ناراحتی در آن محل را بکنیم باشد. نکته دیگر اینکه اگر دچار شرایط ویژه‌ای به لحاظ جسمانی مانند بارداری داشتن دیابت، بیماری قلبی، صرع و غیره هستیم، حتماً قبل از مراجعه به دندان‌پزشک با پزشک خود مشورت و تأییدیه انجام مداخلات دندانپزشکی را دریافت و با دندان‌پزشک مربوطه را در میان بگذاریم.
